Mr.Phieudu236 Administrator
Bài viết : 1101 Điểm : 2664 Voted : 164 Gia nhập : 22/02/2011 Age : 34 Đến từ : C:\WINDOWS\System32 Thành tích :
| Tiêu đề: LVThS: Vận dụng phong cách học vào việc dạy từ ngữ thơ ca hiện đại ở trường THPT Sun Jun 19, 2011 4:19 pm | |
| Luận văn ThS ĐH Cần Thơ năm 2010, gồm 107 trang A4, dưới đây là trích dẫn 1 phần của LV MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài Trong chương trình dạy học Ngữ văn ở trường THPT, người giáo viên cần đầu tư rất nhiều khi dạy cho học sinh thể loại thơ hiện đại. Thơ ca là một thể loại văn chương đặc biệt, là tiếng nói tâm hồn của nhà thơ nên được sáng tác bằng một dạng ngôn ngữ đặc biệt. Ngôn ngữ thơ ca thuộc phong cách ngôn ngữ văn chương, một bộ môn nghệ thuật sử dụng ngôn từ làm chất liệu, và ngôn ngữ thơ ca có những đặc trưng riêng biệt của mình. Những đặc trưng đó rất phong phú như tính hình tượng, tính nhiều tầng nghĩa, tính cấu trúc, tính cá thể hóa… Cho nên khi dạy thể loại thơ ca hiện đại đòi hỏi người giáo viên đầu tư rất nhiều trong tiết dạy để học sinh có thể hiểu sâu và đúng về nội dung và nghệ thuật của thơ ca. Và để dạy tốt thể loại thơ ca hiện đại người giáo viên cần làm sáng rõ phong cách ngôn ngữ của thơ ca, như vậy mới giúp học sinh hiểu được sâu sắc nội dung và nghệ thuật của thơ ca. Để góp phần khai thác vấn đề này chúng tôi chọn tìm hiểu đề tài “Vận dụng phong cách học vào việc dạy từ ngữ thơ ca hiện đại ở trường THPT”. Chúng tôi chọn đề tài này vì thấy rằng từ ngữ rất quan trọng trong ngôn ngữ mà văn chương lại sử dụng ngôn ngữ làm chất liệu cho nên từ ngữ cũng rất quan trọng đối với văn chương. Vì vậy dạy từ ngữ trong giờ Giảng văn là điều rất cần thiết. Trong bài nói chuyện với Bộ Giáo dục (8-9-1973), Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã nói: “Tôi cho rằng trong dạy văn thì từ là rất quan trọng. Trong ngôn ngữ thì từ là cái quan trọng nhất, rồi đến câu, sau đến văn. Cho nên việc dạy từ là rất cần thiết, phải hiểu tất cả ý nghĩa của từ, ý nghĩa sâu xa, ý nghĩa phong phú, phải hiểu tất cả mọi cách dùng từ…”. Trong sáng tác văn chương các nhà văn, nhà thơ sử dụng từ ngữ để sáng tạo nên những hình tượng trong văn học nên từ ngữ là một nhân tố cơ bản để tạo nên những giá trị thẩm mĩ của các tác phẩm. Vì vậy để học sinh nhận thức đúng đắn những cái hay, cái đẹp của những giá trị thẩm mĩ trong văn chương thì chúng ta cần giúp cho các em hiểu rõ tất cả những giá trị ấy thông qua việc phân tích từ ngữ. Hơn nữa dạy từ ngữ trong văn chương cho học sinh là chúng ta đã dạy về những cái hay, cái đẹp của ngôn ngữ tiếng Việt qua cách sử dụng ngôn ngữ một cách sáng tạo, tài tình và độc đáo của các nhà văn, nhà thơ cho nên từ đó chúng ta có thể rèn luyện cho các em cách sử dụng từ ngữ thật chính xác và đúng đắn trong mọi hoàn cảnh, góp phần làm cho bản sắc của tiếng Việt ngày càng giàu và đẹp. 2. Lịch sử vấn đề Vấn đề giảng dạy từ ngữ trong thơ ca hiện đại đã được nhiều người nghiên cứu. Trong quyển Giảng văn dưới ánh sáng ngôn ngữ học (Giáo dục, 1985) nhà giáo đồng thời là nhà ngôn ngữ học Đái Xuân Ninh đã dựa vào những quan điểm và nguyên tắc của ngôn ngữ học để đưa ra những gợi ý về phương pháp dạy văn từ việc phân tích từ ngữ. Vì theo ông tất cả cái hay của câu văn, cái đẹp của hình tượng trong tác phẩm văn chương đều được thể hiện ở từ ngữ, ở ngôn ngữ. Tác giả đã bắt đầu từ việc phân tích hình thức nghệ thuật để làm sáng tỏ nội dung tác phẩm văn học. Và tác giả cho rằng việc phân tích từ ngữ trong tác phẩm cũng là một công việc có tính phong phú, đa dạng và phức tạp, đòi hỏi người giáo viên luôn có sự tìm tòi và sáng tạo. Hay Đinh Trọng Lạc khi viết cuốn Tu từ học với vấn đề giảng văn (Giáo dục, 1977), cũng đã bàn về vấn đề vận dụng tu từ học (cũng là phong cách học) vào việc phân tích ngôn ngữ trong giảng văn. Các tác giả Phan Thiều, Nguyễn Quốc Túy, Nguyễn Thanh Tùng khi cùng viết Giảng dạy từ ngữ ở trường phổ thông (Giáo dục, 1983) đã đưa ra những nội dung và phương pháp dạy từ ngữ ở từng thể loại văn chương. Tác giả đã dựa vào đặc điểm phong cách ngôn ngữ của từng thể loại để áp dụng những nội dung, phương pháp phân tích từ ngữ thích hợp, như văn chương dân gian (tục ngữ, ca dao, dân ca, chèo, tuồng), văn chương cổ (thơ Đường luật, truyện thơ nôm, văn cổ), văn chương hiện đại (thơ, truyện, văn nghị luận). Hoặc trong quyển Phương pháp dạy học văn do Phan Trọng Luận chủ biên (Đại học Sư phạm, 2004) và quyển Phương pháp dạy học tác phẩm văn chương (theo loại thể) của Nguyễn Viết Chữ (Đại học Sư phạm, 2006) đều có bàn về việc dạy học tác phẩm thơ hiện đại theo loại thể và theo thi pháp thơ ca. Trong các công trình nghiên cứu trên, các tác giả đều khẳng định vai trò rất quan trọng của ngôn ngữ đối với tác phẩm văn học nói chung và đối với tác phẩm thơ ca nói riêng. Nhà ngôn ngữ học Đái Xuân Ninh đã nói: “Ngôn ngữ là công cụ của tư duy, có sức sáng tạo vô biên, không giới hạn trong khả năng biểu hiện của nó. Thơ văn vận dụng ngôn ngữ để diễn đạt tư tưởng, tình cảm tinh tế nhất của con người. Chính vì thế ngôn ngữ đã trở thành chất liệu thứ nhất của nghệ thuật thơ văn, cho đến giọng nói, ngữ điệu bình thường cũng được sử dụng để biểu hiện sắc thái tình cảm, hơi thở và nhịp đập của trái tim nhà văn, nhà thơ.”[26, tr.63]. Tác giả Nguyễn Quốc Túy cũng nhận định rằng: “Việc dạy từ ngữ trong giảng văn có tầm quan trọng đặc biệt. Nó thuộc về yêu cầu của phương pháp giảng dạy giảng văn là giảng dạy nội dung thông qua việc phân tích nghệ thuật, phân tích ngôn ngữ. Nó thuộc về yêu cầu của mục tiêu đào tạo, mục đích môn học: rèn luyện tư duy, phát triển nhân cách, đào tạo con người mới xã hội chủ nghĩa.”[37, tr.92]. Với các nhận định trên chúng ta thấy rằng phương pháp dạy học phân tích tác phẩm thơ ca bằng con đường từ ngữ là có cơ sở khoa học và là vấn đề được nhiều người quan tâm. Chúng tôi dựa trên cơ sở vận dụng phương pháp phân tích tác phẩm văn chương bằng con đường từ ngữ vào việc dạy học tác phẩm thơ ca hiện đại ở nhà trường phổ thông. 3. Mục đích nghiên cứu Với đề tài Vận dụng phong cách học vào việc dạy từ ngữ thơ ca hiện đại ở trường THPT, chúng tôi muốn hệ thống lại và cung cấp một cái nhìn tương đối đầy đủ về phương pháp dạy từ ngữ trong giảng văn phần văn học nói chung và thơ ca hiện đại nói riêng. Và trong quá trình vận dụng phương pháp dạy từ ngữ phần thơ ca hiện đại trong nhà trường phổ thông chúng tôi cũng muốn tìm hiểu những vấn đề dạy và học từ ngữ thơ ca hiện đại ở trường THPT Chu Văn An, từ đó có thể đề xuất những giải pháp cụ thể để nâng cao chất lượng dạy học từ ngữ trong tác phẩm thơ ca hiện đại ở trường. Khi thực hiện đề tài này chúng tôi mong rằng có thể góp một phần rất nhỏ bé trong việc đưa ra những phương pháp dạy học tích cực để giáo viên và học sinh có thể nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn Ngữ văn ở trường THPT. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu chính của luận văn là hoạt động dạy và học của giáo viên và học sinh lớp 12 trường THPT Chu Văn An. Chúng tôi chọn những tác phẩm nằm trong chương trình Ngữ văn 12 thuộc thể loại thơ ca hiện đại để khảo sát. Để việc khảo sát được thực hiện ở diện rộng và khách quan hơn, chúng tôi chọn chương trình Ngữ văn 12 phần cơ bản vì ở các trường THPT chương trình Ngữ văn cơ bản được áp dụng phổ biến hơn so với chương trình Ngữ văn nâng cao. Những bài chúng tôi chọn để khảo sát là các tác phẩm thơ hiện đại của chương trình Ngữ văn 12, ngoài những bài dạy nằm trong Phân phối chương trình, chúng tôi đã chọn một số bài thơ thuộc chương trình đọc thêm vì ở khối lớp 12 các bài đọc thêm vẫn được dạy trên lớp và vẫn có thể được chọn làm đề thi tốt nghiệp, gồm các bài sau: - Việt Bắc (Tố Hữu) - Đất nước (trích trường ca Mặt đường khát vọng) - Đất nước (Nguyễn Đình Thi, đọc thêm) - Dọn về làng (Nông Quốc Chấn, đọc thêm) - Tiếng hát con tàu (Chế Lan Viên, đọc thêm) - Đò Lèn (Nguyễn Duy, đọc thêm) - Sóng (Xuân Quỳnh) - Đàn ghi-ta của Lor-ca (Thanh Thảo) Cùng với các bài thơ trên chúng tôi chọn hai lớp 12A2 và 12A5 để khảo sát. Chúng tôi chủ yếu tiếp cận, khai thác tác phẩm thông qua việc phân tích từ ngữ, phân tích nghệ thuật nghĩa là phương pháp vận dụng phong cách học vào dạy từ ngữ trong thơ ca của giáo viên khi đứng lớp để từ đó có thể đề xuất những phương pháp cụ thể và thích hợp dựa trên cơ sở của đề tài. 5. Phương pháp nghiên cứu Khi thực hiện luận văn chúng tôi đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu sau: 5.1 Phương pháp hệ thống hóa Chúng tôi sử dụng phương pháp nghiên cứu hệ thống hóa để hệ thống lại những công trình nghiên cứu, những tài liệu có liên quan đến luận văn. Đồng thời chúng tôi cũng sử dụng phương pháp này trong việc soạn đề kiểm tra cuối tiết dạy, để đề kiểm tra và đề tài luận văn được bảo đảm tính hệ thống về nội dung. 5.2 Phương pháp quan sát Trong quá trình khảo sát, khi dự các tiết dạy của giáo viên, chúng tôi sử dụng phương pháp quan sát để ghi nhận hoạt động dạy của giáo viên và hoạt động học của học sinh. Thông tin thu được từ những hoạt động dạy và học sẽ là một trong những cơ sở để chúng tôi đánh giá về thực tế dạy học từ ngữ thơ ca hiện đại và đề xuất những giải pháp phù hợp. 5.3 Phương pháp điều tra giáo dục Thông qua các câu hỏi và bài kiểm tra cuối các tiết dạy, chúng tôi tiến hành phương pháp điều tra giáo dục nhằm thu thập số liệu và kết quả học tập của học sinh về việc học thể loại thơ ca hiện đại, những đề xuất, kiến nghị của học sinh đối với giáo viên để giúp các em học thể loại thơ ca hiện đại có kết quả tốt hơn. 5.4 Phương pháp thống kê xử lí số liệu Sau khi có được những kết quả từ phương pháp quan sát và điều tra giáo dục, chúng tôi tiến hành thống kê và xử lí những thông tin thu được. Những kết quả thu được sẽ là cơ sở để chúng tôi có những nhận xét và đề xuất. 5.5 Phương pháp phân tích, so sánh, tổng hợp Đối với những số liệu đã được thống kê, xử lí, chúng tôi vận dụng phương pháp này để phân tích, so sánh các số liệu với nhau và tổng hợp các kết quả lại để đưa ra những nhận định chung. Còn trong quá trình tìm hiểu tác phẩm thơ ca hiện đại chúng tôi sử dụng phương pháp này để phân tích từ ngữ, phân tích nghệ thuật, phân tích hình ảnh trong tác phẩm để tìm hiểu giá trị biểu đạt của chúng. 6. Đóng góp của luận văn Trên cơ sở kế thừa các kết quả nghiên cứu của những người đi trước cùng với việc khảo sát việc dạy và học của giáo viên và học sinh trường THPT Chu Văn An, chúng tôi hi vọng luận văn sẽ mang lại một hướng dạy khá mới về thể loại thơ ca hiện đại. Và hi vọng rằng phương pháp này sẽ góp phần vào việc dạy tác phẩm thơ ca hiện đại được sinh động và giúp học sinh yêu mến thơ ca hiện đại hơn. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và phụ lục, luận văn được chia thành ba chương: Chương 1: Cơ sở lí luận Chương 2: Khảo sát việc dạy học ngôn ngữ thơ ca hiện đại ở trường THPT Chương 3: Nhận xét và đề xuất
Để DOWNLOAD vui lòng đọc hướng dẫn tại: https://lop12n.forum-viet.com/t842-topic#1947 |
|